Jak stworzyć dobry deptak – przykład z Białorusi

Wskazując na dobre wzorce w projektowaniu przestrzeni miejskich zwykle dajemy za przykład miasta zachodniej Europy – Berlin, Lipsk, Kopenhaga, Barcelona, Amsterdam. Okazuje się jednak, że w kwestii tworzenia przyjaznych przestrzeni wspólnych możemy także brać przykład z naszego wschodniego sąsiada – z białoruskiego Brześcia.

Ulica Sowiecka w Brześciu to trakt pieszy o długości 1100m, czyli dwa razy dłuższy od poznańskiej ul. Półwiejskiej. Deptak jest usytuowany w centralnej części miasta i jest niedostępny dla samochodów za wyjątkiem pogotowia czy policji. W przeciwieństwie do poznańskiego deptaka, zakaz wjazdu jest faktycznie respektowany, więc „trakt pieszy” jest faktycznie dla pieszych. Deptak w Brześciu istnieje w tym miejscu od lat, a w ostatnich dwóch latach przeszedł gruntowną modernizację.

Króluje zieleń, latarnie i ławki

Projektant postawił na bujną, wszechobecną zieleń, mnóstwo zdobionych latarni (zresztą wyprodukowanych w Polsce) i bardzo gęsto rozstawione ławki, a przy prawie każdej z nich – kosz na śmieci. Zieleń aż kipi w niektórych miejscach – wszędzie można napotkać klomby, trawniki czy świeżo posadzone drzewka. Rozmieszczenie poszczególnych elementów małej architektury jest bardzo zróżnicowane – trudno znaleźć w nim jakiś nudny, powtarzający się deseń. Wręcz przeciwnie – przyjemnie jest patrzeć na bardzo bogatą kompozycyjnie przestrzeń.

Bogactwo i spójność detali

Warto zwrócić uwagę na mnogość, ale także spójność detali małej architektury. Gdy przywykniemy już do bogactwa otoczenia, możemy zauważyć, z jaką dbałością i dokładnością zaprojektowano szereg detali. Latarnie, ławki, kopuły chroniące przed deszczem i słońcem, figurki, słupki, kosze, tabliczki z nazwami ulic i numerami domów, małe latarnie zamocowane na niektórych fasadach, a nawet kioski – wszystkie te elementy tworzą spójną całość, wykonane są z podobnych materiałów, pasują do siebie stylistyką i ewidentnie zostały zaprojektowane kompleksowo.

Jest też pewien minus – poszczególne części deptaka różnią się niestety materiałem z których wykonano murki – w części są granitowe, a w części zbudowane z cegły. Wynika to z faktu, że część prac było wykonywanych etapami przez lata i tutaj niestety spójności już zabrało. Brak jest też stojaków rowerowych, co z kolei wynika z relatywnie małej popularności tego środka transportu na Białorusi.

Magnes dla turystów

Brześć doskonale wykorzystuje swoją historię i legendy miejskie do stworzenia ciekawej przestrzeni w obrębie deptaka. Można tu natrafić na kilka murali (mniejszych i większych) oraz płaskorzeźby ilustrujące historię miasta. Wcześniej w ich miejscu były puste, nudne ściany. Z jednej strony deptaka znajduje się figurka kociego domu upamiętniającą jedną z miejskich legend, a na drugim jego końcu – elementy związane z ciekawą historią o miejskich latarniach – ławeczka, latarnia, nietoperz i zegar. Z zegara można wyczytać o której godzinie danego dnia zapalane są latarnie.

Każdy taki element to ciekawa atrakcja dla turystów i generująca mnóstwo dodatkowych zdjęć i wspomnień z Brześcia, co – jak łatwo się domyślić – przekłada się na promocję tego miasta.

Materiały

Po przyjrzeniu się użytym podczas modernizacji materiałom, można dojść do wniosku, że efektowny i przyjemny deptak nie musi być wykonany z użyciem drogich materiałów. Brak tu szlachetnego drewna czy stali nierdzewnej. Królują natomiast tanie elementy żeliwne, zwykłe drewno, prosty, ale elegancki i czysty granit i w starszej części – cegła. Okazuje się zatem, że relatywnie niskim kosztem można stworzyć przyjazne i wygodne miejsce dla mieszkańców i turystów.

Miejsce spotkań

Dobrze zaprojektowany, wygodny i ładny deptak w krótkim czasie może stać się miejscem spotkań mieszkańców. Dowodem na to jest właśnie Brześć. Jeszcze kilka lat temu ulica Sowiecka była tylko traktem komunikacyjnym, dziś tętni życiem. Jedni umawiają się na nim na kawę, inni spotykają się aby wymienić się starymi monetami czy pograć w szachy. Brak samochodów, obfitość zieleni i mnóstwo miejsc do siedzenia sprawia, że jest też po prostu idealnym miejscem na przechadzkę.

Czego możemy się nauczyć?

Z tej krótkiej analizy brzeskiego deptaku możemy wyciągnąć pewne wnioski i pamiętać o kilku kluczowych elementach podczas projektowania przyszłych deptaków w Poznaniu (Wrocławska, Żydowska, 27 Grudnia, poprawienie Półwiejskiej):

• mnóstwo zieleni,
• pełno ławek,
• przy każdej ławce śmietnik,
• dbałość o szczegóły – zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i estetycznym,
• egzekwowany zakaz zatrzymywania samochodów (a jeżeli to technicznie możliwie, to zakaz wjazdu),
• kompleksowy i spójny projekt zahaczający o wszystkie elementy małej architektury,
• magnesy dla turystów – we Wrocławiu są krasnale, w Brześciu nietoperz i koty, a u nas?

{slimbox images/stories/brzesc/brest1.jpg, images/stories/brzesc/brest1b.jpg, Brzeski deptak to zieleń i ławki; images/stories/brzesc/brest2.jpg, images/stories/brzesc/brest2b.jpg, Praktyczne kopuły osłaniające przed deszczem lub słońcem; images/stories/brzesc/brest3.jpg, images/stories/brzesc/brest3b.jpg, Mnóstwo zieleni i mural przedstawiający dawną panoramę miasta; images/stories/brzesc/brest4.jpg, images/stories/brzesc/brest4b.jpg, Magnesy na turystów: zagadkowa ławeczka i kamień z legendą o latarniach i nietoperzu; images/stories/brzesc/brest5.jpg, images/stories/brzesc/brest5b.jpg, Mnóstwo miejsc do siedzenia w przyjemnym otoczeniu; images/stories/brzesc/brest6.jpg, images/stories/brzesc/brest6b.jpg, Do zasadzenia drzewek nie trzeba kosztownych donic; images/stories/brzesc/brest7.jpg, images/stories/brzesc/brest7b.jpg, Brzeski deptak – bogactwo małej architektury i zieleni; images/stories/brzesc/brest8.jpg, images/stories/brzesc/brest8b.jpg, Ławki na każdym kroku są często zajęte; images/stories/brzesc/brest9.jpg, images/stories/brzesc/brest9b.jpg, Dużo zieleni; images/stories/brzesc/brest10.jpg, images/stories/brzesc/brest10b.jpg, Mural przedstawiający dawną panoramę Brześcia}

{fcomment}