Apel o sprawiedliwy podział funduszy UE

Szanowni Państwo,

Stowarzyszenie „Inwestycje dla Poznania” wspólnie z Towarzystwem Upiększania Miasta Wrocławia apeluje do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej o powrót do oryginalnej wersji algorytmu podziału środków unijnych. Tylko to rozwiązanie pozwoli na sprawiedliwą dystrybucję pieniędzy pomiędzy mieszkańców Polski.

Obecna propozycja rządu po zastosowaniu niemerytorycznego, całkowicie uznaniowego współczynnika „modyfikacji” traktuje mieszkańców Dolnego Śląska, Wielkopolski i Śląska jako obywateli gorszej kategorii. W ten sposób bowiem odbieramy wprowadzoną „modyfikację” – wszyscy mieszkańcy Polski spoza województw dolnośląskiego, śląskiego i wielkopolskiego zostali potraktowani jako „obywatele tylko w 85 procentach”. Jest to zarówno niesprawiedliwe, jak i wysoce krzywdzące społecznie.

Apelujemy o odrzucenie „modyfikacji” obniżenia punktacji dla województw dolnośląskiego, śląskiego i wielkopolskiego, co jest podstawą do sprawiedliwego wyliczenia podziału środków unijnych.

Poniżej treść naszych uwag, które wysłaliśmy w ramach konsultacji do Umowy Partnerstwa. Zgłoszenie miało miejsce poprzez specjalny link na stronie Ministerstwa:

Część UP: 5.4
Strony: 131-134
Treść uwagi:
Apelujemy o powrót do oryginalnej wersji algorytmu służącego do podziału środków z RPO pomiędzy regiony, opierającego się na liczbie ludności województwa, jego poziomie zamożności (PKB na mieszkańca), ubytku ludności w latach 2014-2018 oraz pięciu wskaźnikach powiązanych z celami unijnych polityk (nakłady na B+R na mieszkańca, emisja zanieczyszczeń pyłowych przez zakłady szczególnie uciążliwe, Wskaźnik Międzygałęziowej Dostępności Transportowej – kolejowy pasażerski, stopa bezrobocia BAEL osób w wieku 50+, liczba organizacji według głównej dziedziny działalności).

W wersji zastosowanej przez Ministerstwo dodano dodatkowo „modyfikację”, która karze trzy województwa – śląskie, wielkopolskie i dolnośląskie – utratą 15% punktów na każdej z wyżej wymienionych miar. Taka „kara” przekłada się ostatecznie na dotacje niższe o 30% niż wynikałoby to z oryginalnego algorytmu.

Według oryginalnego algorytmu Dolny Śląsk otrzymywał 1253 mln euro, a po „modyfikacji” jedynie 866mln – tracąc 387 mln euro. Wielkopolska straciła na niej 466 mln euro (z 1521 mln euro do 1055 mln euro), a Śląsk aż 1029 mln euro (z 3391 mln euro do 2362 mln euro). Uważam, ta „modyfikacja” jest niesprawiedliwa i godząca w sens stosowania oryginalnego algorytmu.

Domagamy się ponownego podziału środków pomiędzy regiony, z wyłączeniem arbitralnej „modyfikacji”.

Uzasadnienie uwagi: Wypaczenie oryginalnego algorytmu przez dodanie do niego dodatkowego, uznaniowego współczynnika „modyfikacji” stosowanego tylko dla trzech województw nie ma uzasadnienia merytorycznego. Stosowanie takiego obniżenia punktacji oznacza de facto uwzględnianie miary PKB na mieszkańca dwukrotnie – z tym że po raz drugi w sposób zero-jedynkowy, przy pomocy arbitralnie przyjętych współczynników. Co więcej, zastosowanie obniżenia punktacji o 15% do wszystkich miar oznacza, że w wyniku mnożenia trzech części składowych algorytmu ta „kara” uwzględniana jest trzykrotnie, skutkując obniżeniem dotacji średnio aż o 30%. Od strony interpretacyjnej, zastosowanie w tej „modyfikacji” obniżenia o 15% wartości również takiej miary jak liczba ludności może narazić Ministerstwo na oskarżenia – z pewnością niesłuszne – o traktowanie mieszkańców Dolnego Śląska, Wielkopolski i Śląska jako „85% człowieka”.

Powrót do oryginalnej wersji algorytmu byłby rozwiązaniem najbliższym ideom przyświecającym Umowie Partnerstwa.

Zamieszczamy także komunikat prasowy:

      Rząd zmniejszył wartość mieszkańców Dolnego Śląska, Wielkopolski i Śląska w algorytmie podziału finansowania z unijnych Regionalnych Programów Operacyjnych, po to by trafiło do tych województw mniej środków w latach 2021-2027. Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia wraz ze Stowarzyszeniem Inwestycje dla Poznania składa sprzeciw wobec tej decyzji w konsultacjach założeń Umowy Partnerstwa 2021-2027.

      Niewiele tematów bardziej interesuje opinię publiczną niż to ile środków unijnych trafi do ich okolicy - to najczęściej z tych pieniędzy w ostatnich latach dokonywała się poprawa jakości życia w Polsce. Nowe tramwaje, remonty dróg, szkoły, szkolenia, programy wyrównujące szanse - to wszystko zawdzięczamy często środkom unijnym. W sytuacji pandemicznej, kiedy dla ochrony zdrowia ograniczyliśmy swobody gospodarcze - skok rozwojowy dzięki zastrzykowi środków unijnych staje się jeszcze ważniejszy, ponieważ wiele regionów nie wypracuje wzrostu takiego, jakiego przed pandemią.

    - Tym bardziej dziwi przyjęta przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej “modyfikacja” do oryginalnego algorytmu, która karze trzy województwa - śląskie, wielkopolskie i dolnośląskie - utratą 15% punktów na każdej ze wskaźników branych pod uwagę w rozdzielaniu środków. - mówi dr inż. Piotr Szymański, prezes Towarzystwa - W oryginalnym algorytmie brano pod uwagę liczbę ludności, poziom zamożności, ubytek ludności i wskaźniki związane z jakością życia dotyczące transportu, jakości powietrza i innowacji. 

    Po rządowej “modyfikacji”, dla trzech zachodnich województw Polski wszystkie te wskaźniki są autorytatywnie zmniejszane o 15% - co przekłada się łącznie na spadek dotacji o 30% - dodaje Paweł Sowa ze Stowarzyszenia Inwestycje dla Poznania.

    - Sytuacja jest absurdalna - mówi Krzysztof Karabon, jeden z autorów analiz - ministerstwo de facto postanowiło zmniejszyć wartość każdego mieszkańca wspomnianych województw o 15% - to jakby pominąć 15% mieszkańców Dolnego Śląska i Wielkopolski albo uznać, że pojedynczy mieszkaniec tych regionów ma tylko 85% wartości mieszkańca Polski.

    Zaistniała sytuacja ma niewiele wspólnego ze sprawiedliwością społeczną, a w efekcie prowadzi głównie do przeniesienia środków unijnych do wschodnich województw. Tymczasem, Kotlina Kłodzka znajduje się wedle polskich badań w top 3 najbardziej wykluczonych i wymagających rewitalizacji obszarów kraju - a przydzielono jej mniej środków niż bogatym Gdańskowi i Krakowowi. 

    Dlatego Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia, wraz ze Stowarzyszeniem Inwestycje dla Poznania złożyło wniosek w konsultacjach założeń Umowy Partnerstwa 2021-2027 o powrót do oryginalnego, bardziej sprawiedliwego algorytmu. Algorytmu, który nie będzie deprecjonował mieszkańców, tylko dlatego, że urodzili się na zachodzie Polski.