List do PKP PLK w sprawie częstego „paraliżu” stacji Poznań Główny

Częstość awarii systemu sterowania i zabezpieczenia ruchu kolejowego na stacji Poznań Główny jest niepokojąca. Przypomnijmy: Poznań Główny to ważny węzeł kolejowy na mapie Polski i Europy, stacja kolejowa obsługująca największą liczbę pasażerów w ciągu roku (wg informacji UTK za 2019). Awarie, które tak często występują paraliżują nie tylko ruch do i z Poznania, ale wpływają na rozregulowanie rozkładu jazdy bardzo wielu pociągów, lokalnych, regionalnych, dalekobieżnych i międzynarodowych.

Nie jesteśmy fachowcami od spraw srk. Po prostu od lat „opiekujemy” się poznańskim Dworcem Głównym, staramy się zwracać uwagę na całe zło, które tej stacji wyrządzono, na konieczność działań naprawczych — a tu do całego zbioru problemów i zaniedbań dochodzi jeszcze niepokojąco duża awaryjność nowoczesnego w końcu sprzętu. Tradycyjne urządzenia nie powodowały paraliżu całego węzła, choć zapewne były dalekie od bezawaryjności. Coś jest mocno nie tak.

Dziś wystosowaliśmy do centrali PKP PLK w Warszawie (a także do lokalnego Zakładu PLK w Poznaniu i do Ministerstwa Infrastruktury) list z prośbą o wyjaśnienia. By uniknąć takich ogólników, do jakich jesteśmy przyzwyczajeni, pokusiliśmy się o wytypowanie kilkudziesięciu przyczyn tego niedopuszczalnego stanu rzeczy. Jesteśmy ciekawi, czy odpowiedź będzie podobnie nijaka, jak ta, której już na temat powtarzających się awarii udzielił Pan Rzecznik:

(Radosław Śledziński – za codziennypoznan.pl)

Oto treść naszego wystąpienia.

Szanowni Państwo,

Stowarzyszenie Inwestycje dla Poznania (idp.org.pl) zajmujące się w ramach swojego statutu sprawami infrastrukturalnymi ze szczególnym uwzględnieniem kolei – z niepokojem śledzi od kilku lat częste i nieomal regularne awarie systemu zabezpieczenia lub sterowania ruchem kolejowym na stacji Poznań Główny. Ten stan rzeczy jest o tyle niespodziewany, że przecież zainwestowano w nowoczesny system, z pewnością nie po to, by do „paraliżu” jednego z najważniejszych węzłów w ruchu krajowym i międzynarodowym dochodziło znaczeni częściej niż miało to miejsce przy stosowaniu tradycyjnych technik prowadzenia ruchu kolejowego w ramach stacji i PWK.

Najświeższa ponaddwugodzinna awaria sterowania na stacji Poznań Główny miała miejsce na dzień przed zredagowaniem niniejszego zestawu pytań.

Prosimy o ustosunkowanie się do nich i zredagowanie odpowiedzi uwzględniającej wszystkie poruszone przez nas hipotetyczne elementy składające się na przyczyny tych częstych awarii i na czas ich usuwania. Oczywiście rozumiemy, że nie na wszystkie postawione pytania PKP PLK może udzielić odpowiedzi w trybie przysługującym obywatelom lub stowarzyszeniom i że niektóre odpowiedzi mogłyby wkraczać w sferę poufną.

Poniżej pytania zredagowane w formie swoistej „ankiety”, pogrupowane w zestawy dotyczące jednego zagadnienia.

1. Czy przyczyna często występujących awarii i przestojów w pracy stacji Poznań Główny leży w pracy urządzeń LCS Poznań? Jeżeli tak, co jest szczegółowym powodem ich występowania?

• brak zabezpieczenia sprzętowo-programowego pracy urządzeń zabezpieczenia i sterowania ruchem kolejowym (dublowanie komputerów, modemów, innych elementów sprzętowych biorących udział w łańcuchu transmisji rozkazów i stanów, niezależne oprogramowanie autorstwa różnych zespołów programistów),
• brak skutecznego przepływu komunikatów od infrastruktury torowej i przytorowej,
• wady programów sterowania ruchem,
• awaryjność zespołów urządzeń teleinformatycznych lub innych (mam na myśli taką kumulację awarii zespołów, iż nawet fakt, że występują jako dublowane nie zapobiega awariom).

2. Czy przyczyna leży w pracy urządzeń związanych z torami (tor jako taki, rozjazd, inne elementy drogi) lub sygnalizatorów?

3. Czy przyczyna leży w wadliwym zasilaniu urządzeń? Jeżeli tak, to

• czy chodzi o wadliwą pracę urządzeń zasilających w obiekcie, który jest przyczyną awarii,
• czy chodzi o wadliwą dostawę energii z zewnątrz,
• czy chodzi o brak odpowiedniego zwielokrotnienia linii zasilających w wyniku pominięcia ich w projekcie lub niewłaściwego wyboru konkretnych linii zasilających lub dostawców energii,
• czy chodzi o brak skutecznego przełączenia na rezerwową linię zasilającą.

4. Czy przyczyna leży w błędach obsługi (ludzkich) urządzeń LCS Poznań? Jeżeli tak, co jest główną przyczyną takich błędów?

• złe wyszkolenie pracownika,
• zmęczenie (zbyt długie zmiany, brak wykonania nakazanych przerw wypoczynkowych, brak możliwości skutecznego wypoczynku),
• mały staż pracy i brak doświadczenia pracownika „z konieczności” dopuszczonego do obsługi z powodu braku innych pracowników,
• wadliwe przepisy dotyczące wymagań stażu i doświadczenia w pracy,
• niska dyscyplina (odpowiedzialność) za wykonywane czynności,
• naruszanie instrukcji/regulaminów stacyjnych i sieciowych,
• wadliwe (nieczytelne, nieergonomiczne itp.) urządzenia służące do obsługi ruchu kolejowego?

5. Czy przyczyna długotrwałości awarii (nie mamy na myśli dodatkowych opóźnień kursów powstających już po usunięciu awarii podczas przywracania ruchu) wynika z natury tych awarii (są rzeczywiście trudne do usunięcia lub zdiagnozowania), czy jest spowodowana na przykład koniecznością oczekiwania na serwisanta? Jeżeli tak, czy tego rodzaju oczekiwanie jest rzeczywiście niezbędne, czy spowodowane konkretnymi zapisami umów lub innymi wymaganiami prawnymi (istotą pytania jest: czy pewnej części tych awarii nie usunąłby własny zespół naprawczy lub wręcz odpowiednio uprawniona przeszkolona osoba z grona pracowników, jednak takie działania zostały zakazane z jakichś przyczyn, czego skutkiem jest konieczność oczekiwania na serwis nawet przy relatywnie prostej awarii).

6. Czy przyczyną długotrwałości awarii jest utrudnione diagnozowanie uszkodzenia? Jeżeli tak, to

• czy zwykle wynika to z coraz to innego uszkodzenia, przez co uprzednie doświadczenia okazują się nieprzydatne?
• czy utrudnione diagnozowanie wynika z niedostatecznie jasnej sygnalizacji przyczyn awarii i jest zawinione przez producentów urządzeń lub programów?
• a może podczas inwestycji w instalację, która jest przyczyna powtarzania się tych awarii, nie zakupiono pewnych opcji lub narzędzi diagnostycznych?
• czy może dostępni na miejscu w Poznaniu pracownicy PKP PLK nie zostali skutecznie wyszkoleni w diagnostyce awarii?

Arkadiusz Borkowski

Prezes Stowarzyszenia
Inwestycje dla Poznania